Wat het betekent om een feminist te zijn binnen de islam

Bijvoorbeeld een vers als deze die voor een deel als volgt luidt:

“Mannen hebben de leiding over vrouwen, omdat Allah de een heeft gemaakt om de ander te overtreffen... Daarom zijn de goede vrouwen de onderdanige, die in het geheim datgene beschermen dat Allah heeft bewaakt.” (Koran 4:34)  

Het idee van Qawama

Eeuwenlang hebben moslimgeleerden dit vers begrepen als dat de moslimmannen gezag en voogdij, of 'Qawama,' hebben over vrouwen. Maar volgens geleerden zoals Saba Mahmood is deze interpretatie een van de belangrijkste belemmeringen die gendergelijkheid binnen de Islam terughoudt.

Er zijn andere islamitische stromingen die betogen dat het idee van Qawama of het idee van voogdij in feite iets is dat moet worden uitgebreid gezien hoe islamitische samenlevingen en de wereld zijn veranderd. Maar vandaag de dag zijn er nog vele voorbeelden van hoe de interpretatie van de traditionele "voogdij" interpretatie nog steeds de norm is in vele delen van de moslimwereld.

In Saoedi-Arabië mag een vrouw bijvoorbeeld niet het huis verlaten tenzij ze wordt vergezeld door een man, en in Egypte mag een man van zijn echtgenoot scheiden zonder opgave van redenen of naar de rechter te moeten gaan terwijl een vrouw dat niet mag. En er zijn veel meer voorbeelden van regels die zijn gebaseerd op de vooronderstelling dat mannen een door God gegeven autoriteit hebben over vrouwen.

Geen sprake van seculier feminisme

Echter, in de strijd voor gendergelijkheid, beschouwen islamitische feministen dat niet als een gegeven. Er is momenteel sprake van een zeer sterke beweging die de Koran en het leven van de profeet interpreert door een feministische lens. Het argument hierbij is dat zij geloven in de islam en de waarheid van mohammedanisme, maar ook vinden dat de ondergeschikte positie van de vrouw in de islam een werking is van de manier waarop is deze geschriften zijn geïnterpreteerd.

En dat is een ander belangrijk ding om op te merken. Deze vrouwen zijn feministen, maar ze zijn ook toegewijde moslims. Dit betekent dat het westerse concept van seculier feminisme gewoon niet zou werken voor hun strijd. Voor islamitische feministen is hun oorzaak geworteld in het vinden van manieren om te werken binnen hun godsdienst, aangezien in islamitische landen zoals Saoedi-Arabië en Iran religie en recht verstrikt zijn geraakt. 

Saba Mahmood

Gendergelijkheid en sharia-wetgeving

Neem bijvoorbeeld sharia-wetgeving. Sharia is een juridisch kader, afgeleid van de Koran en de leer van Mohammed die de wetten binnen de gehele islamitische wereld beïnvloeden. En dit is iets dat vaak wordt bekritiseerd door degenen die strijden voor gelijke kansen voor mannen en vrouwen.

Maar zoals Mahmood erop wijst kan sharia-wetgeving nog steeds worden opgenomen in de strijd voor vrouwenrechten. In plaats van gewoon te zeggen dat sharia moet worden afgeschaft proberen deze groepen werkelijk te zeggen dat sharia moet worden hervormd.

En islamitisch feminisme boekt vooruitgang. Zo heeft een lokale vrouwenbeweging in Marokka bijgedragen tot de hervorming van de echtscheidingswetten. Vrouwen kunnen daar nu scheiden en zijn ook beschermd tegen de praktijk van verstoting, waar een man op elk moment af kan zien van zijn huwelijk.

Meer politieke macht voor vrouwen

Mahmood is echter van mening dat de echte sleutel voor juridische hervormingen in de islamitische wereld niet ligt in inlandse bewegingen of zelfs de herinterpretatie van de Koran., maar in vrouwen die significante politieke macht verwerven. Want zonder macht is er geen interpretatie. En zonder interpretatie zijn die verzen eigenlijk slechts woorden op een pagina.

Het slagveld voor het idee van gelijkheid tussen mannen en vrouwen in de Islam moet worden bestreden niet alleen op de beginselen van wat de Koran zegt of niet zegt, maar op wie de politieke macht heeft om te kunnen zeggen dat hun interpretatie juist is.

Het slagveld voor het idee van gelijkheid tussen mannen en vrouwen in de Islam moet worden bestreden niet alleen op de beginselen van wat de Koran zegt of niet zegt, maar op wie de politieke macht heeft om te kunnen zeggen dat hun interpretatie juist is.

Mijn ervaring als feministische moslima

Op woensdag 14 juni van dit jaar besloot ik moslim te worden. Ik was al langer met de islam bezig. Hoe meer ik over de islam te weten kwam, des te meer ik ontdekte dat de ideeën die ik had in Dar-Al-Islam (huis van de islam) perfect op hun plaats vielen. Het mooie aan de islam is dat het spiritueel is, je elke dag tot inkeer doet komen en je meer bewust maakt van jezelf door het gebed en reflectie.

Als feministische gender fluïde moslima die de laatste jaren door vele islamitische landen rond heeft gereisd (en daar zeer bijzondere mensen heeft ontmoet) durf ik met zekerheid te zeggen dat de islamistische feminisme beweging steeds meer slagen aan het maken is.

Lees je in, zet je vooroordelen opzij en een hele mooie wereld gaat voor je open. Je kunt alvast beginnen met het onderstaande filmpje:

Voor meer informatie over bekeren tot de islam, klik hier. En voor diegenen die hun kinderen meer willen bijbrengen over de islam, raad ik het boek De Koran, uitleg voor kinderen aan. As-Salam-u-Alaikum!